Son Dakika: Corona virüs tedavisi Türkiye’de!

Sağlık Bakanlığı ve Kızılay’ın ortak çalışmasıyla eş güdümlü koronavirüsün tedavisine Türkiye’de başlanıyor. İyileşmiş hastalardan alıncak plazma kan ürünü ile kritik halde olan hastaların tedavisine başlanacak.

Sağlık Bakanlığı ve Kızılay harekete geçti, üniversiteler destek verdi. Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadelede iyileşmiş hastalardan alıncak plazma kan ürünü ile kritik halde olan hastaların tedavisine başlanacak. Sağlık Bakanlığı koordinasyonunda, Kızılay ve Hacettepe Tıp Fakültesi başta olmak üzere detaylı üniversitelerin desteği ile çok yakın bir tarihte Kovid-19 geçirip sağlığına kavuşmuş ve testleri negatif netice vermiş gönüllü donörlerden alıncak kandan, hastalığa karşı ilerleyen antikorların bolca varbulunduğu plazma ayrılarak ağır haldeki hastalara nakledilecek.

Koronavirüs salgınında ağır haldeki hastalar amacıyla deva olabileceği fikir edinilen pasif antikor tedavisine Türkiye’de de start veriliyor. Sağlık Bakanlığı koordinasyonunda, Kızılay ve Hacettepe Tıp Fakültesi başta olmak üzere detaylı üniversitelerin desteği ile çok yakın bir tarihte Kovid-19 geçirip sağlığına kavuşmuş ve testleri negatif netice vermiş gönüllü donörlerden alıncak kandan, hastalığa karşı ilerleyen antikorların bolca varbulunduğu plazma ayrılarak ağır haldeki hastalara nakledilecek.

HABERİ İLK KIZILAY BAŞKANI VERDİ

Kovid-19 salgınında dünyanın gündeminde olan plazma naklinin ülkemizde de başlatılacağının işaretini ilk olarak, Türk Kızılayı Başkanı Dr. Kerem Kınık, sosyal medya hesabından verdi ve “Bugün mühim bir proje üstünde çalıştık ve hastalarımız amacıyla ümit veren bir noktaya geldik Hacettepe, Kızılay Kan/BioBanka ve Sağlık Bakanlığı Korona Bilim Kurulundan Hocalarımız, Plazma Transfüzyon Tedavisinin faaliyeti hususu ile ilgili görüş birliğindeler” dedi.Bu tedavinin Türkiye’de uygulanabilmesinin en mühim destekçilerden biri olan Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Hacettepe Hastaneleri Kan Merkezi ve Aferez Ünitesi Direktörü Prof. Dr. Osman Özcebe, bütün detaylarını anlattı.

SAĞLIK BAKANLIĞI KOORDİNASYONUNDA KIZILAY ELİYLE YAPILACAK

Özcebe, “Kızılay ve Sağlık kurumlarımızın katkısı ile bu organizasyon ülkemizde de rahatlıkla yapılabilir. Tüm dünyada bulunduğu gibi Sağlık Bakanlığımız da bu işin farkında ve bundan sonra elimizde iyileşmekte olan hastalarımız da var. Dolayısıyla bir hafta 10 gün gibi bir vakit daha atlattıktan sonra, bu şahıslardan plazma toplanmasına başlanacak, diye düşünüyorum. Bu projede SağlıkBakanlığının destekleyenlerin başında ise kan tedariğinin en büyük başrol oyuncusu olan Kızılay, üniversitelerimiz ki benim de mensubu varbulunduğum Hacettepe Üniversitesi de dahil, her türlü bilgi ve ‘Know How’larını bu düzenin kurulması amacıyla meydana koyacak. Sağlık Bakanlığı ve bakanlığa bağlı idari ve Sağlık birimleri de bu organizasyonun içersinde olacak. Tüm Avrupa ülkelerinde de bu iş bu şekilde yürütülüyor. Bu tedavi, tek başına, ufak ölçekli laboratuvarlarda yürütülebilecek bir organizasyon değil” dedi.

PLAZMALAR İKİNCİ SALGIN DALGASINDA DA KULLANILABİLİR

Sistem uygulanmaya başlandığında toplanan plazmaların gereksinimtan çok temin edilmesi durumunda, mümkün bir ikinci dalga koronavirüs salgınında da kullanılabileceğini altını çizen Özcebe, “Bu plazmalar ideal şartlarda dondurularak saklanabilirse, gelecekte büyük ihtimalle eritilerek yine kullanılabilir. Hem de özel endüstri tarzı ilaç ve kan ürünü yapan fabrikalarda, bu plazmaların işlenerek konsantre duruma getirilip hazır ticari preparatlar durumuna de dönüştürülmesi de mümkün. Virüs bu arada bariz bir mutasyon geçirmez ve elimizdeki antikorlara hala duyarlı kalabilirse, yani amaç tahtasında kalmaya devam ederse, bu tür bir üstünlüğü da söz hususu olabilir” diye konuştu.

ELDEKİ TÜM TEDAVİLERE RAĞMEN HASTALAR KAYBEDİLEBİLİYOR

Vücudun kendi bağışıklık düzeneğinin ilerlettiği ya da çocukluk çağından itibaren aşı ile oluşturulan antikorları, ‘mikroplar vücudumuza girdiği vakit onları tanıyarak hemen yok eden sihirli mermicikler’ olarak tarifleyen Özcebe, şu verileri verdi:”Hedefe yönelik tanımlanmış silahlar diyebiliriz şunlara. Bir enfeksiyon geçirdiğiniz vakit, genelde buna karşı bağışıklığınızın kalıcı olmasını gerçekleştiren bu antikorlardır. Aşı ile antikorları oluşturduğumuz vakit da mümkün etkenlere karşı koruma sağlamış olursunuz. İyileşmiş olan bireyin khemenn bu antikorları elde edip, enfeksiyonla savaşan ve bağışıklık sistemi zayıf bulunduğu amacıyla hastalığı ağır yaşamış diğer bir hastaya sunduğumuz vakit ise hastanın iyileşme vakitcine mühim boyutta katkılarda bulunur. Buna pasif immünizasyon (bağışıklık) diyoruz.”

“YENİ BİR YÖNTEMMİŞ GİBİ SUNULMASI YANLIŞ

“Bu tekniğin yeni bir teknikmiş gibi sunulmasının da doğru olmadığının altını çizen Özcebe, “Daha evvelce de pandemi (küresel salgın) ve endemi (bölgesel salgın) şeklinde seyretmiş olan pekçok enfeksiyonda bu teknik kullanıldı. Bunun tarzık örnekleri 2009 influenza (H1N1) endemisi, 2014’de Ebola ve 2015’te MERS, bütün bu salgınlar esnasında bu antikor aktarımı yani pasif immünizasyon kullanılmıştır. Kovid-19 salgınında niye yine gündeme geldi? Çünkü yüzde 5’lik bir hastada, hastalık ağır seyrediyor; hastaların aşağı yukarı yüzde 1’ini de kaybediyoruz. Bu, yüzde 5’lik hastanın ise bir kısmı, yoğun bakımlarda solunum desteğine gereksinim duyuyor. Yani elimizdeki denenmiş ve kısmi olarak faaliyeti gösterilmiş bütün tedavi yaklaşımlarına karşın net çözümü yok.Hastalarımızın bir bölümünü kaybediyoruz bu namacıylale. Uygun bir organizasyonla, yapılması zor bir prosedür değil plazma nakli ile pasif antikor tedavisi aslında. Türkiye’de de Sağlık Bakanlığı önderliğinde bu tedavi yapılabilir” dedi.

“AVRUPA STANDARTLARINDA KAN BANKACILIĞI SİSTEMİMİZ VAR

“Türkiye’nin bu iş amacıyla alt yapısının hazır ve Avrupa standartlarında çok güçlü bir kan bankacılığı sistemi bulunduğunu altını çizen Özcebe, “Avrupa Birliği direktiflerine tamamiyle ideal, son derece eğitimli, donanımlı yeterli teknik altyapısı olan kan bankacılığı sistemimiz var. Kızılay bu sistemi büyük oranda denetim edip işletiyor durumu hazırda. Dolayısıyla Türkiye’de bu tekniğin uygulanmaması amacıyla hiçbir namacıyla yok. Etkili olacağı hasta kümeleri ise tanımlanmış halde:
Yoğun bakımda destek tedavisine gereksinim duyan hastalar. Hem de, kan aktarımı yaptığımız şahsa de aldığımız kan ürünün zarar vermemesi amacıyla katı kurallarımız var. Bağış yapacak bireylerin de evrensel kan bankacılığı donör kriterlerine ideal olması lazım. Enfeksiyonu geçirdikten, semptomları bittikten en az 2 hafta sonra hem boğazdan alınan sürüntü, hem de alınan kan örneğinin PCR testlerinde negatif çıkmış olması gerekiyor. Donörden alıncak serumun ne şekilde işleneceği, hangi testlerin yapılacağı, bütün şunlar tanımlandı. Bu plazma naklinin çok çok riski de yok” şeklinde konuştu.

DÜNYADA DA BAĞIŞÇI ÇAĞRILARI BAŞLADI

Koronavirüs salgınında pasif antikor tedavisinin ilk olarak Çin’deki meslektaşları doğrultusundan ufak ölçekli çalışmalarla denendiğini anımsatan Özcebe, sözlerini şu şekilde noktaladı:”Daha ardından Batı aleminde oluşturulan 5 hastalık bir çalışmada, pasif antikor aktarımının ağır hastaların yoğun bakımdan, solunum desteğinden kurtulma ve taburcu olma şansını artırdığı gösterildi. Buna binaen dünyanın önde gelen büyük Sağlık kuruluşlarından WHO (Dünya Sağlık Örgütü) ile Amerikan Besin ve İlaç Dairesi FDA, bu ayın 24’ü itibariyle bu salgında bu tekniğin kullanılabileceğini resmi olarak belirtti ve ABD başta olmak üzere kamuoyuna da ilanlar verilip Kovid-19 geçirip iyileşmiş şahıslara plazma bağışında bulunma çağrısı yapıldı.”